Metaal-WIKI
Elektrode lassen
De basis van elektrode lassen (BMBE)
Elektrode lassen is één van de meest robuuste en veelzijdige lasprocessen binnen de metaalbewerking. Het proces staat bekend om zijn eenvoud, betrouwbaarheid en inzetbaarheid onder uiteenlopende omstandigheden. In tegenstelling tot lasprocessen die afhankelijk zijn van beschermgassen, genereert elektrode lassen zijn eigen bescherming via de bekleding van de elektrode. Hierdoor is het proces uitstekend geschikt voor buitenwerk, reparaties en constructies op locatie.
Elektrode lassen wordt veel toegepast in constructiestaal, pijpleidingen, reparatiewerkzaamheden en onderhoud. Het is een proces dat vraagt om vakmanschap: de lasser stuurt boog, smeltbad en toevoer volledig handmatig.
Op deze pagina lees je wat elektrode lassen is, hoe het proces technisch werkt, welke rol elektrodebekleding en slak spelen, welke materialen geschikt zijn en hoe kwaliteit en lasfouten worden beoordeeld.
Wat is elektrode lassen?
Elektrode lassen is een booglasproces waarbij een beklede elektrode fungeert als elektrode én toevoegmateriaal. Het proces staat internationaal bekend als SMAW (Shielded Metal Arc Welding) en in Nederland ook als BMBE: Booglassen Met Beklede Elektrode.
Tussen de elektrode en het werkstuk ontstaat een elektrische boog. De hitte van deze boog laat de kerndraad van de elektrode smelten, waardoor het lasmetaal in het smeltbad terechtkomt. Tegelijkertijd verbrandt de elektrodebekleding, waardoor beschermende gassen en een slaklaag ontstaan. Deze beschermen het smeltbad tegen zuurstof en verontreinigingen uit de lucht.
Kenmerkend voor elektrode lassen:
- geen externe beschermgassen nodig
- volledig handmatig proces
- geschikt voor uiteenlopende lasposities
- betrouwbaar onder wisselende omstandigheden
Werking van het elektrode-lasproces
Bij elektrode lassen wordt de elektrode vastgehouden in een elektrodehouder die verbonden is met de lasstroombron. Door de elektrode kort tegen het werkstuk te tikken en iets terug te trekken, ontstaat een elektrische boog. Deze boog levert voldoende warmte om zowel het basismateriaal als de elektrode te laten smelten.
Tijdens het lassen:
- smelt de kerndraad en vormt het lasmetaal
- verbrandt de bekleding en ontstaat beschermgas
- vormt zich slak boven op de lasnaad
Na afkoeling wordt de slak mechanisch verwijderd (bijvoorbeeld met een lasbikhamer), zodat de lasnaad zichtbaar wordt.
Het proces vereist constante controle over:
- booglengte
- elektrodehoek
- lassnelheid
Kleine afwijkingen zijn direct zichtbaar in het lasbeeld.
Beklede elektrode en slakvorming
Elektrodeopbouw
Een beklede elektrode bestaat uit:
- een kerndraad (metaal dat de las vormt)
- een bekleding (fluxlaag rondom de draad)
De bekleding heeft meerdere functies:
- gasvorming ter bescherming van het smeltbad
- vorming van slak
- stabilisatie van de boog
- beïnvloeding van het lasmetaal (legeringselementen)
Slak en haar functie
De slaklaag die tijdens het lassen ontstaat, beschermt het vloeibare lasmetaal tijdens het afkoelen. Dit voorkomt oxidatie en bevordert een gelijkmatige lasstructuur. Na het lassen moet de slak volledig worden verwijderd om insluitsels en hechtingsproblemen bij volgende lassen te voorkomen.
Een slecht verwijderde slak is een veelvoorkomende oorzaak van lasdefecten bij meerlagenlassen.
Apparatuur en lasstroom
Elektrode lassen vereist relatief eenvoudige apparatuur, wat het proces breed inzetbaar maakt.
Lasapparaat (stroombron)
Dit kan een traditionele lastrafo zijn of een moderne inverter-lasinstallatie. Inverters zijn compacter en bieden betere controle over de lasstroom.
Lasstroom
Afhankelijk van elektrode en toepassing wordt gewerkt met gelijkstroom of wisselstroom. De juiste stroomsterkte is cruciaal voor boogstabiliteit en inbranding.
Elektrodehouder en massaklem
Zorgen voor een stabiele elektrische verbinding. Slechte contacten leiden tot onrustige bogen en inconsistent laswerk.
Materialen en toepassingen
Elektrode lassen is bijzonder geschikt voor staalsoorten en toepassingen waar flexibiliteit belangrijk is.
Constructiestaal en buizenstaal
Veel toegepast in staalconstructies, pijpleidingen, spanten en damwanden.
Ketelstaal en laaggelegeerd staal
Dankzij verschillende elektrodentypen kan het lasmetaal worden afgestemd op specifieke mechanische eisen.
Gietijzer
Elektrode lassen wordt vaak gebruikt voor reparaties aan gietijzer, mits de juiste elektrode en voorverwarming worden toegepast.
Reparatiewerkzaamheden
Door de geringe voorbereiding en mobiliteit is elektrode lassen zeer geschikt voor onderhoud en herstelwerk.
Het proces is minder geschikt voor dun plaatwerk en toepassingen waar een zeer strakke esthetische afwerking vereist is.
Kwaliteit, lasfouten en inspectie
De kwaliteit van elektrode-laswerk hangt sterk af van vakmanschap en voorbereiding. Omdat het proces volledig handmatig is, spelen ervaring en techniek een grote rol.
Veelvoorkomende lasfouten:
- slakinsluitsels door onvoldoende slakverwijdering
- porositeit door verontreinigingen of vochtige elektroden
- eindkraters door onjuist beëindigen van de las
- bindfouten door verkeerde stroominstelling
Inspectie gebeurt vaak visueel, waarbij wordt gelet op:
- lasnaadvorm
- doorlassing
- slakresten
- scheurvorming
Bij kritische constructies kunnen aanvullende inspectiemethoden worden toegepast.
Wanneer kies je elektrode lassen?
Elektrode lassen is een logische keuze wanneer:
- buitenwerk of wisselende omstandigheden een rol spelen
- beschermgas moeilijk toepasbaar is
- reparatie- of onderhoudswerk nodig is
- flexibiliteit en mobiliteit belangrijk zijn
Elektrode lassen is minder geschikt wanneer:
- hoge productiesnelheid vereist is
- dun materiaal gelast moet worden
- esthetiek en minimale nabewerking centraal staan
In die gevallen zijn MIG/MAG of TIG vaak efficiëntere alternatieven.
Normering en procesnummer
Volgens EN ISO 4063 valt elektrode lassen (SMAW / BMBE) onder procesnummer 111. Deze aanduiding wordt gebruikt in lasdocumentatie, WPS’en en kwaliteitsafspraken.
Elektrode lassen in de praktijk bij Van Hengstum Metaal
Bij Van Hengstum Metaal wordt elektrode lassen ingezet voor specifieke toepassingen waar robuustheid, betrouwbaarheid en flexibiliteit nodig zijn. Met name bij constructieve werkzaamheden, reparaties en laswerk op locatie biedt dit proces duidelijke voordelen. Waar nodig wordt elektrode lassen gecombineerd met andere lastechnieken om tot een optimaal eindresultaat te komen.
Meer over onze werkwijze lees je op:
