Metaal-WIKI
OP lassen
OP lassen (poederdek lassen / SAW)
OP lassen, ook wel poederdek lassen of Submerged Arc Welding (SAW) genoemd, is een geautomatiseerd lasproces dat wordt ingezet wanneer hoge productiviteit, diepe inbranding en constante laskwaliteit vereist zijn. Het proces onderscheidt zich doordat de lasboog volledig is afgedekt door een laag laspoeder. Hierdoor is de boog onzichtbaar, stabiel en beschermd tegen oxidatie.
OP lassen wordt voornamelijk toegepast bij zware constructies, lange lasnaden en seriematig industrieel laswerk. Denk aan drukvaten, pijpleidingen, scheepsbouw en constructies voor offshore en machinebouw. Het is een proces dat minder geschikt is voor handmatig werk, maar juist uitblinkt in gecontroleerde, reproduceerbare productieomgevingen.
Op deze pagina lees je wat OP lassen is, hoe het lasproces werkt, welke rol laspoeder en draad spelen, welke materialen geschikt zijn en hoe kwaliteit en lasfouten worden beheerst.
Wat is OP lassen?
OP lassen is een booglasproces waarbij de elektrische boog tussen elektrodedraad en werkstuk volledig wordt afgedekt door een laag laspoeder (flux). De elektrodedraad smelt continu af en vormt samen met het basismateriaal een diep smeltbad. Het poeder smelt deels mee en vormt een beschermende slaklaag boven op de lasnaad.
Omdat de boog onder het poederdek plaatsvindt, is er:
- geen zichtbare boog
- vrijwel geen spatvorming
- minimale oxidatie
Het proces staat internationaal bekend als Submerged Arc Welding (SAW) en valt binnen de groep geautomatiseerde booglasprocessen.
Werking van het poederdeklasproces
Tijdens OP lassen wordt lasdraad mechanisch toegevoerd naar het lasgebied. Tegelijkertijd wordt laspoeder voor de boog uitgestrooid, waardoor de boog volledig onder het poederdek verdwijnt. De stroombron levert een hoge en stabiele lasstroom, vaak met gelijkstroom, maar wisselstroom komt ook voor bij specifieke toepassingen.
In het lasgebied gebeurt het volgende:
- de elektrodedraad smelt en vormt het lasmetaal
- het basismateriaal smelt lokaal mee
- het poeder vormt een beschermlaag en slak
- overtollig poeder blijft ongesmolten en kan worden hergebruikt
Het resultaat is een stabiel proces met diepe inbranding, hoge neersmeltsnelheid en een gelijkmatige lasnaad.
Laspoeder, slak en bescherming
Het laspoeder speelt een centrale rol in OP lassen. Het fungeert niet alleen als bescherming tegen oxidatie, maar beïnvloedt ook de metallurgische eigenschappen van de las.
Functie van laspoeder
Laspoeder:
- beschermt het smeltbad tegen lucht
- stabiliseert de lasboog
- vormt slak die de las tijdens afkoeling beschermt
- kan legeringselementen aan het lasmetaal toevoegen
Afhankelijk van samenstelling kan laspoeder bijdragen aan sterkte, taaiheid of corrosiebestendigheid van de las.
Slakvorming
Na afkoeling vormt zich een stevige slaklaag boven op de lasnaad. Deze slak moet mechanisch worden verwijderd. Onjuiste slakverwijdering kan leiden tot insluitsels bij meerlagenlassen.
Apparatuur en automatisering
OP lassen is bij uitstek een geautomatiseerd lasproces. Het wordt uitgevoerd met vaste installaties en lasmachines die het proces nauwkeurig sturen.
Belangrijke onderdelen zijn:
- lasstroombron (hoog vermogen)
- draadaanvoersysteem
- laskop of meerdere laskoppen
- poedertoevoersysteem
- lasportaal, laskolom of langsnaadmachine
In moderne toepassingen worden vaak:
- naadvolgsystemen
- hoogtesensoren
- camera- en monitoringsystemen
ingezet om de laskwaliteit te bewaken. Hierdoor is OP lassen zeer geschikt voor lange, rechte lasnaden en rondnaden in buizen en vaten.
Materialen en toepassingen
OP lassen wordt vooral toegepast bij staalsoorten en constructies waar diepe inbranding en hoge sterkte vereist zijn.
Constructiestaal en plaatmateriaal
Geschikt voor dikke platen en zware constructies.
Buizen en drukvaten
Veel gebruikt bij langsnaden en rondnaden, bijvoorbeeld in pijpleidingen en ketels.
Slijtvaste en harde lagen
OP lassen wordt ingezet voor het aanbrengen van slijtvaste of corrosiebestendige lagen, bijvoorbeeld bij onderdelen die worden blootgesteld aan schurende of stotende belasting.
Industrieel seriewerk
Door de hoge productiviteit is OP lassen ideaal voor herhaalwerk in machinebouw, offshore en scheepsbouw.
Het proces is minder geschikt voor dun materiaal en complexe, handmatige lasposities.
Kwaliteit, lasfouten en inspectie
OP lassen staat bekend om zijn hoge en constante laskwaliteit, maar ook hier zijn procesparameters bepalend.
Veelvoorkomende aandachtspunten:
- verkeerde warmte-inbreng kan leiden tot vervorming
- slakinsluitsels bij onvoldoende slakverwijdering
- krimpscheuren bij hoge warmte-inbreng
- opmenging die niet past bij de gewenste lasmetaaleigenschappen
Door vaste instellingen, automatisering en procesbewaking worden deze risico’s in professionele omgevingen sterk beperkt.
Inspectie richt zich vaak op:
- lasdiepte en inbranding
- lasnaadkwaliteit
- inwendige fouten (bijvoorbeeld via UT of RT)
Wanneer kies je OP lassen?
OP lassen is een logische keuze wanneer:
- lange, rechte of ronde lasnaden nodig zijn
- dikke materialen moeten worden verbonden
- hoge productiviteit vereist is
- constante, reproduceerbare kwaliteit belangrijk is
OP lassen is minder geschikt wanneer:
- dun plaatmateriaal wordt gelast
- veel handwerk of wisselende posities nodig zijn
- flexibiliteit belangrijker is dan snelheid
In die gevallen zijn MIG/MAG of TIG praktischer alternatieven.
Normering en procesnummer
Volgens EN ISO 4063 valt OP lassen (Submerged Arc Welding) onder procesnummer 121 (met varianten afhankelijk van uitvoering). Deze classificatie wordt gebruikt in lasdocumentatie, WPS’en en kwaliteitsnormen.
OP lassen in de praktijk bij Van Hengstum Metaal
Binnen industriële lasprojecten wordt OP lassen ingezet wanneer sterkte, diepte en productiesnelheid centraal staan. Bij Van Hengstum Metaal wordt poederdek lassen toegepast bij constructieve toepassingen zoals zware staalconstructies, buiswerk en seriematig laswerk. Door automatisering en procescontrole worden constante lasresultaten gerealiseerd die voldoen aan hoge kwaliteitseisen.
Meer over onze aanpak lees je op:
