Buigen
METAAL BUIGENVORMGEVINGSTECHNIEK
Metaal buigen, hoe gaat dat in zijn werk?
Het buigen van (metalen) buizen of het walsen van profielen is een ingewikkeld proces. Nog niet zo lang geleden werden bochten in buis door een koperslager gemaakt. Allereerst werden twee halve buizen in een bochtvorm geklopt. Deze twee helften werden vervolgens aan elkaar gesoldeerd of gelast. Tegenwoordig worden buizen in zijn geheel aangeleverd waarna deze pas gebogen worden. Een bekende toepassing hiervan zijn de water- en verwarmingsbuizen.
Buigen
Buigen is een relatief jonge techniek. Metalen buizen of kokers worden gemaakt door een bocht in het metaal aan te brengen. Walsen is ook een vormgevingstechniek, zie walsen
Het is een ingewikkeld proces waarbij met een aantal factoren rekening moet worden gehouden, want bij het buigen van buis kunnen zich twee problemen voordoen:
- doordat de buitenwand van de buis c.q. bocht dunner wordt, kan deze openscheuren;
- aan de binnenkant van de bocht kan plooivorming ontstaan.
Steeds vaker worden bochten "op klantspecificatie" prefab aangeleverd. Met name in de industriële omgevingen, zoals de automobiel-, machinebouw-, ketel- en petrochemieindustrie en de hightechsector worden voorafgebogen buis toegepast. En dan komt het steeds vaker voor dat gebogen buis met de aan- en toevoerbuizen als geheel worden toepast. Hierbij vervallen vaak gelaste verbindingen met daartussen gebogen buis.
Voor het buigen van een bocht zijn minimaal een buigblok (waar de buis omheen wordt gebogen), het klemblok (dat de buis op zijn plaats moet houden als die in het buigblok wordt gebogen), een geleider (die de buis volgt tijdens het buigproces) en een doorn om de buis rond te houden nodig. De gereedschappen zijn bij het buigen net zo belangrijk als de buigmachine en de eigenschappen van het te buigen materiaal.
Het buigblok is het belangrijkste gereedschap dat de buigradius van de buis bepaalt. De vorm van het buigblok hangt af van de buitendiameter van de buis (OD = outside diameter) en de hartlijnstraal (CLR = central line radius). Het buigblok moet altijd nauwkeuriger zijn. De nauwkeurigheid van de radius wordt daarbij voornamelijk bepaald door de constantheid van de kwaliteit van het materiaal. De radius van de buigmal dient bij hoge nauwkeurigheid kleiner te worden gekozen afhankelijk van de "vering" van het materiaal.
Naast het kiezen van het juiste buigblok, is het tevens belangrijk middels een klemblok de juiste griplengte en gripoppervlak te bepalen. Het klemblok heeft vaak een karteling voor meer grip. Het klemblok heeft als primaire functie om de buis stevig vast te drukken tegen het buigblok.
De lengte is afhankelijk van het aantal graden van de te buigen bocht (DOB = degree of bend) en de CLR van het buigblok.
